Podczas prac renowacyjnych struktury C słynnego stanowiska archeologicznego Göbekli Tepe w Turcji zespół archeologów odkrył figurkę wotywną, która w niezwykły sposób została osadzona w jednej ze ścian pomieszczenia.
Położone w południowo-wschodniej części dzisiejszej Turcji stanowisko archeologiczne Göbekli Tepe, co w języku tureckim oznacza „brzuchate wzgórze”, zostało odkryte w 1995 r. przez niemieckiego archeologa Klausa Schmidta. Zbudowane między 9600 a 8200 r. p.n.e., Göbekli Tepe stało się kluczowym miejscem dla archeologii, którego badania zmieniły tradycyjne postrzeganie przez naukowców postępów, jakie miały miejsce w neolicie.
To ważne stanowisko archeologiczne, wpisane w 2018 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO, właśnie ujawniło nową, zaskakującą tajemnicę podczas prac renowacyjnych prowadzonych w tak zwanej Struktury C. Zespół odpowiedzialny za prace odkrył unikalną figurę o ludzkich kształtach, o charakterze rytualnym, która dołączyła do wielu innych znalezionych na tym stanowisku podczas kolejnych wykopalisk.
W komunikacie minister kultury i turystyki Turcji Mehmet Nuri Ersoy stwierdził, że „odkrycia dokonano w konkretnym miejscu położonym między strukturami oznaczonymi jako B i D. W wnętrzu czegoś, co wydaje się być ścianą pokoju, zespół wykopaliskowy znalazł figurę ludzką ułożoną w pozycji poziomej i osadzoną w samej ścianie”.
Ikonografia wotywna
Archeolodzy podkreślili, że zarówno orientacja, jak i miejsce znalezienia posągu sugerują, że może to być ofiara wotywna, która została celowo umieszczona w ścianie jednego z pomieszczeń świętego miejsca. Eksperci zwrócili również uwagę, że ta ciekawa praktyka bardzo przypomina rozmieszczenie posągów znalezionych na stanowisku archeologicznym Karahantepe, należącym do kompleksu Taş Tepeler (Kamienne Wzgórza).
„Znaczenie tej figurki jest fundamentalne dla badań nad neolitem przedceramicznym. Każdy nowy element ikonograficzny, każda reprezentacja stanowi kluczową informację dla rozszyfrowania mentalnego kodu społeczeństw, które przechodziły transcendentalną transformację od nomadycznego łowiectwa i zbieractwa do osiadłego trybu życia i udomowienia zwierząt” – wyjaśnił jeden z członków zespołu.
Göbekli Tepe to starożytne sanktuarium zbudowane między 9600 a 8200 r. p.n.e. w dzisiejszym mieście Sanliurfa w Turcji.
Podczas prezentacji odkrycia, w której uczestniczyła księżniczka Akiko z Japonii, ogłoszono również zakończenie skrupulatnych prac renowacyjnych, które miały miejsce w strukturze C stanowiska archeologicznego w ramach programu Geleceğe Miras Projesi (Projekt Dziedzictwo dla Przyszłości). Struktura ta składa się z imponujących filarów w kształcie litery T, które osiągają sześć metrów wysokości i ważą kilka ton.
W trakcie prac renowacyjnych kamienne filary zostały ponownie ustawione na swoich miejscach, a ściany obwodowe struktury zostały wzmocnione przy użyciu nowatorskich technik i materiałów, takich jak specjalna zaprawa murarska wykonana z koziej sierści, która gwarantuje autentyczność całości, a jednocześnie nawiązuje do metod budowlanych stosowanych w neolicie.
Ze swojej strony minister szczegółowo opisał najbliższe działania, które zostaną podjęte w zakresie infrastruktury archeologicznej. Planowana jest modernizacja obszaru recepcji dla zwiedzających, w ramach której powstanie nowe centrum zarządzania, parking oraz sieć ścieżek dla pieszych, które zostaną oddane do użytku przed końcem 2025 roku.
Ogłoszono również przeprowadzenie nowych badań geomagnetycznych na stanowisku archeologicznym, których głównym celem będzie sporządzenie mapy podłoża i opracowanie „bardziej precyzyjnej i skutecznej” strategii wykopaliskowej, jak powiedział minister kultury.
